Obowiązek nałożony na nas ustawą Prawo budowlane w zakresie przeprowadzenia okresowych kontroli stanu technicznego budynków napotyka obecnie szereg przeszkód faktycznych będących konsekwencją rozprzestrzeniania się wirusa wywołującego chorobę COVID-19, a polegających z jednej strony na uzasadnionej skąd inąd odmowie właścicieli nieruchomości ich udostępnienia, a z drugiej na braku możliwości znalezienia osób posiadających odpowiednie kwalifikacje do przeprowadzenia okresowych kontroli instalacji, które podjęłyby się wykonania tego rodzaju usług.
Z tego względu Ministerstwo Rozwoju oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wydali komunikaty, z których wynika, że w dobie rozprzestrzeniania się wirusa SARS-Co V-2 i epidemii COVID-19 nie trzeba się spieszyć z wykonaniem okresowych przeglądów instalacji kominowych i gazowych, bowiem przeglądy takie winny być wykonane raz w roku kalendarzowym, a nie w ciągu kolejnych 365 dni.
https://www.gunb.gov.pl/aktualnosc/komunikat-glownego-inspektora-nadzoru-budowlanego-3
https://www.gov.pl/web/rozwoj/terminy-okresowych-kontroli-stanu-technicznego-obiektow-budowlanych
W ocenie adwokat Eweliny Streit-Browarnej z Kancelarii Adwokackiej dr H. Streit E. Streit-Browarna spółka partnerska jest to stanowisko niewłaściwe.
W przypadku wielu budynków, z końcem marca i w kwietniu 2020 r., upływa rok od daty dokonania okresowych przeglądów, o których mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, zwłaszcza w zakresie kontroli okresowej instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych). Aktualizuje się zatem w naszej ocenie obowiązek wykonania czynności kontrolnych przez właścicieli i zarządców nieruchomości. Zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy – Prawo budowlane, obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).
Do obliczenia terminów oznaczonych w latach zastosowanie znajdują przepisy prawa materialnego, tj. art. 110 i nast. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Terminy te zostały wyodrębnione pod względem wymogu zachowania ciągłości. Zgodnie z art. 112 k.c., termin oznaczony w latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. W świetle zaś art. 114 k.c., jeżeli termin jest oznaczony w latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, rok liczy się za trzysta sześćdziesiąt pięć dni. Z art. 62 ust. 1 pkt 1 pr. bud. wynika obowiązek zachowania ciągłości terminu, dlatego też data wykonania kolejnych kontroli okresowych powinna być dokonywana z uwzględnieniem wykładni art. 112 k.c.
Zapis użyty w w/w przepisie oznacza, że termin każdego następnego badania należy liczyć od daty badania poprzedniego, a nie w kontekście roku kalendarzowego. Uzasadnieniem takiej wykładni są również względy celowościowe towarzyszące wprowadzeniu instytucji okresowej kontroli jako instrumentu prewencyjnego w zakresie dbania o bezpieczeństwo użytkowania budynków. Cel ten zniweczony by został uznaniem za słuszną „koncepcji roku kalendarzowego”, która pozwalałaby de facto na przeprowadzenie kontroli początkiem jednego roku oraz końcem roku następnego. Także wykładnia systemowa art. 62 ust. 1 pkt 1 pr. bud. przeczy stanowisku ferującemu dopuszczalność przeprowadzenia kontroli w odniesieniu do roku kalendarzowego. W świetle bowiem § 4 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych z dnia 2 lutego 2011 r. (Dz.U 2011 r., Nr 33, poz. 166), kontrole okresowe powinny być przeprowadzone w porze wiosennej. Stąd też przeprowadzenie kontroli w dowolnej porze roku kalendarzowego, co byłoby następstwem stanowiska Ministerstwa Rozwoju i GINB, pozostawałoby w opozycji do intencji ustawodawcy.
Nie ma jakichkolwiek wątpliwości, że termin określony w latach upływa w tym samym dniu, tego samego miesiąca, po upływie określonej liczby lat. Również wówczas, gdy początek terminu wiąże się z zajściem jakiegoś zdarzenia, bieg terminu liczonego w tygodniach, miesiącach lub latach rozpoczyna się w dniu zajścia zdarzenia (Kowalczyk, komentarz do art. 112 [w:] M.Załucki red., Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis, dostęp na dzień 1-04-2020 r.; R. Strugała, w: E. Gniewek, P. Machnikowski, Komentarz KC, 2017, art. 112; J. Strzebinczyk, w: E. Gniewek, P Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 270; A. Janiak, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 1, 2012, s. 722).
W obowiązującym stanie prawnym, według adwokat Eweliny Streit-Browarnej, właściciele i zarządcy nieruchomości, którym w marcu i kwietniu 2020 r. mija rok od daty ostatniego przeglądu, są zobowiązani taką kontrolę okresową wykonać, a za ewentualne zaniechania – w razie nieszczęśliwego wypadku – będą ponosić odpowiedzialność.
Jednocześnie istnieje potrzeba znowelizowania art. 62 ust. 1 ustawy Prawo budowlane po przez dookreślenie „roku” słowem „kalendarzowy”, jeśliby koncepcja prezentowana w komunikatach Ministerstwa i Inspektoratu miała zostać wprowadzona w życie.